Жыновіч

Іосіф

Іосіфавіч

Іосіф Жыновіч нарадзіўся 14 мая 1907 г. у вёсцы Арэшкавічы ў сям'і земляроба. Да 15-гадовага ўзросту ён жыў у Арэшкавічах.

У 1922 г. юнака прынялі салістам-цымбалістам у БДТ-1 (зараз тэатр імя Я. Купалы ў Мінску). Іосіф прадоўжыў адукацыю ў мінскай школе № 11 (цяпер № 42). У 1927 годзе паступіў у Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт. Вучобу ў БДУ спалучаў з вучобай у Мінскім музычным тэхнікуме.

У 1930 г. кіраўнік, у 1938—1941 гг. саліст, канцэртмайстар і педагог створанага Дзяржаўнага ансамблю народных інструментаў БССР.

У 1931 годзе скончыў юрыдычны факультэт БДУ. У 1935 г. быў выключаны з кансерваторыі за тое, што яго бацькі «кулакі». Бацькі незадоўга да гэтага былі пазбаўленыя выбарчых правоў, а пасля высланыя з канфіскацыяй маёмасці. Сам Іосіф змяніў прозвішча на Жыновіч. Тэарэтыка-кампазітарскае аддзяленне Беларускай кансерваторыі скончыў у 1941 годзе.

У 1939 г. адбыўся Першы Усесаюзны агляд выканаўцаў на народных інструментах, лаўрэатам якога стаў І. І. Жыновіч (другая прэмія). Падчас вайны быў накіраваны ў Казахскую філармонію, адкуль у складзе канцэртнай брыгады выязджаў на фронт. Пасля вайны вярнуўся ў Мінск.

З 1946 г. Жыновіч прызначаны мастацкім кіраўніком і дырыжорам Дзяржаўнага народнага аркестра БССР(з 1974 г. імя Жыновіча). У Беларускай кансерваторыі Жыновіч заснаваў клас цымбалаў і кафедру народных інструментаў, загадваў ёю да 1963 года. Сярод яго вучняў В. А. Бурковіч.

Творчасць:

Напісаў музычныя творы: «Беларуская мелодыя» для ансамбля цымбалаў і 2 арфаў, «Сказ-быліна аб зямлі беларускай», канцэртныя апрацоўкі народных танцаў «Лявоніха» і «Мікіта».

Пераклаў для цымбалаў п'есы І. Штрауса, Ф. Шапена, Г. Вяняўскага, Ф. Крэйслера, В.-А. Моцарта, сімфаньеты «Беларускія карцінкі» М. Чуркіна, фіналы першага канцэрта для фартэпіяна з сімфанічным аркестрам і серэнады для струннага аркестра П. Чайкоўскага, фартэпіянныя п'есы «У манастыры» з «Маленькай сюіты» А. Барадзіна і «Багатырскія вароты» з «Карцінак з выстаўкі» М. Мусаргскага, многія іншыя творы замежнай класікі і савецкай музыкі.

Ушанаванне памяці:

У Мінску на доме, дзе жыў І. Жыновіч, усталявана мемарыяльная дошка.

У яго гонар названая адна з вуліц у мінскім мікрараёне Дамброўка.

У 1974 годзе імя Іосіфа Жыновіча было прысвоена Дзяржаўнаму акадэмічнаму народнаму аркестру Беларускай ССР.
Адзін раз на тры гады праходзіць Рэспубліканскі адкрыты конкурс выканаўцаў на народных інструментах імя Іосіфа Жыновіча.

Крыніца інфармацыі: https://ru.wikipedia.org/wiki/Жинович,_Иосиф_Иосифович

Іосіф Жыновіч

Жыновіч (Жыдовіч) Іосіф Іосіфавіч (1907-1974) - выдатны музыкант-цымбаліст, дырыжор, кампазітар і педагог, народны артыст СССР, прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.Дзякуючы гэтаму чалавеку цымбалы з вясковага народнага інструмента сталі класічным, канцэртным інструментам. Ён стварыў цымбалазнаўства - навуку пра цымбальнае мастацтва. Сёння цымбалы - адзін з музычных сімвалаў Беларусі.

Іосіф Жыдовіч нарадзіўся 14 мая 1907 г. у вёсцы Арэшкавічы ў сям'і земляроба. Бацька Юзіка іграў на цымбалах і быў музычным майстрам, бабуля ведала шмат народных песень. Гэтыя фактары, відаць, паўплывалі на фарміраванне асобы вясковага хлопца. Да 15-гадовага ўзросту ён жыў у Арэшкавічах.

Лёс звёў Юзіка з чыгуначнікам Міхаілам Іванчанкам, якому спадабалася ігра хлопчыка на цымбалах, і ў 1922 г. ён прывёз юнака ў Мінск, у БДТ-1 (зараз тэатр імя Я. Купалы). Вясковага музыку-самавука прынялі ў тэатр салістам-цымбалістам. Артыстка Ірына Ждановіч успамінала: "Хлопчык прыйшоў у лапцях, яго паслухалі і прынялі, ён быў надзвычай дапытлівы, успрымальны і таварыскі. Усіх ён паважаў і нікога не цураўся".

Іосіф прадоўжыў адукацыю ў мінскай школе № 11 (цяпер № 42). Тут Стась Шушкевіч і Юзік Жыновіч пад кіраўніцтвам Адама Бабарэкі выпускалі насценную газету. Станіслаў Шушкевіч, потым вядомы пісьменнік, расказваў: "Вучыліся разам у працоўнай паказальнай школе пры Белпедтэхнікуме. Удзельнічалі ў самадзейнасці, выпускалі газету на беларускай мове. Упершыню я пачуў цымбалы ў музычнай майстэрні. Калі ўвайшлі туды, Юзік сеў і зайграў. Такога я ніколі не чуў! Гэта было вельмі прыгожа!"

Імкнучыся дасягнуць напеўнага і моцнага гуку, Жыновіч выдаляе траскучасць і брынканне свайго "дзедаўскага" інструмента. У першым беларускім фільме "Лясная быль", знятым Ю.Тарычам у 1926 г., мы бачым ў руках Іосіфа ўдасканаленыя ім малаточкі, падшытыя знізу скурай. На рэканструяваных цымбалах загучалі не толькі вясёлыя танцы, але і трагічная музыка.

Іосіф Жыдовіч скончыў юрыдычны факультэт БДУ (1931) і Беларускую кансерваторыю (1941).

У 1930 г. ствараецца Дзяржаўны ансамбль народных інструментаў. Жыновіч прызначаны туды кіраўніком. А ў 1935 г. ён быў выключаны з кансерваторыі за тое, што яго бацькі "кулакі".

З 1946 г. наш зямляк прызначаецца мастацкім кіраўніком і дырыжорам Дзяржаўнага народнага аркестра БССР (з 1974 г. імя Жыновіча). У Беларускай кансерваторыі Жыновіч заснаваў клас цымбалаў і кафедру народных інструментаў, загадваў ёю. Напісаў музычныя творы: "Беларуская мелодыя", "Беларускія танцы" і інш., пераклаў для цымбалаў п'есы І. Штраўса, Ф. Шапэна, Г. Вяняўскага, Ф. Крэйслера, В.-А. Моцарта.

Успамінае Антаніна Феліксаўна Казакевіч, жыхарка Арэшкавічаў: "Мой муж Станіслаў Ігнатавіч з дзяцінства дружыў з Іосіфам Жыновічам, раслі разам. Некалькі разоў Жыновіч прыязджаў у Арэшкавічы, адзін раз з сям'ёй, спыняўся ў нас. Гатавалі для яго мачанку, гэта яго любімая страва. Любіў вельмі Арэшкавічы - Свіслач, лес. Сям'ю Жыдовічаў раскулачылі. Бацька памёр у турме НКУС, а маці выратавалася - яе забрала дачка ў Мінск. Хата Жыдовічаў была разабрана і прададзена ўладамі. З часткі яе была пастаўлена хата ў Арэшкавічах, там цяпер жывуць Ерашэвічы. Другая палова бярвенняў была перавезена ў Тальку, каля аптэкі была складзена хата, дзе жылі Хлышчанкі".

У Дзяржаўным архіве Мінскай вобласці знойдзены дакумент"Спіс вучняў, што закончылі поўны курс Арэшкавіцкай 4-гадовай школы ў 1923/24 годзе". У гэтым спісе 5 прозвішчаў. Пад нумарам першым Жыдовіч Юлія Іосіфаўна, узрост 13 год, нацыянальнасць - полька, паступіла ў школу ў 1920 годзе, вучылася 4 гады. Відавочна, што Юля - малодшая сястра Юзіка. Яна маладзейшая за брата на 4 гады. Жыдовічы - выхадцы з дробнай шляхты, католікі, таму ўсведамлялі сябе палякамі.

Яшчэ адзін дакумент з таго ж архіва - "Спіс пазбаўленных выбарчага права па Талькаўскаму сельсавету" за 1933 г. Сярод 49-ці асоб у гэтым спісе пад нумарам 18 стаіць Жыдовіч Язэп, 1873 года нараджэння, сацыяльнае становішча земляроб, месца жыхарства аколіца. Відаць, сям'я Жыдовічаў лічылася заможнай, таму Савецкая ўлада пазбавіла іх выбарчых правоў, а падчас калектывізацыі ў Жыдовічаў адбяруць іх маёмасць, а саміх вышлюць. У любой цывілізаванай краіне імя чалавека такога таленту, як Жыновіч, узняло б з нябыту, праславіла б назву яго малой радзімы. Арэшкавічы маглі б стаць Меккай для музыкантаў, прыхільнікаў таленту маэстра. У нас жа дзяржава зрабіла тое, што таленавіты музыкант павінен быў забыць свае родныя Арэшкавічы на доўгі час, ён нават змяніў прозвішча (Жыдовіч - Жыновіч), каб на яго не ўпала кляймо "сын ворага народа".

У маі 1997 г. споўнілася 90 гадоў з дня нараджэння І. Жыновіча. З гэтай нагоды ўпершыню (!) Дзяржаўны аркестр народных інструментаў імя Жыновіча прыехаў з канцэртам у Арэшкаўскі сельскі ДК. Здзіўленне, захапленне прыгажосцю музыкі, прафесійнасцю выканання ў гледачоў было бязмежным. Але ж і артысты былі зачараваны прыгажосцю Свіслачы, зялёных аксамітных лугоў малой радзімы вялікага музыкі. Прагучала спадзяванне, што гэта сустрэча будзе мець працяг.

Крыніца інфармацыі: http://old.talka.info/ludzi.html

Гэта цікава:

"Свет далёкай зоркі"

аўтарская праграмма А.Дамарацкага на тэлеканале "Беларусь 3".

Выпуск прысвечаны Іосіфу Жыновічу